Thời-Không là từ viết tắt của Thời gian và Không gian. Trong đời thường, chúng ta cảm nhận thời gian là một dòng chảy, trôi liên tục không ngừng nghỉ, từ quá khứ qua hiện tại rồi tới tương lai. Thời gian làm thay đổi sự vật, chẳng hạn một đứa trẻ sơ sinh, rồi một tháng tuổi, một năm tuổi, thời ấu thơ, thời thiếu niên, thời trưởng thành, thời trung niên, rồi thời tuổi già. Cũng chính đứa trẻ đó trong những thời điểm khác nhau, có thể chất và tâm lý khác nhau. Nhà vật lý học Isaac Newton khám phá ra lực hấp dẫn và cũng dựa trên khái niệm thời gian đó lập nên cơ học cổ điển, mô tả sự chuyển động của các thiên thể như mặt trời, mặt trăng, trái đất và các cố thể vật chất khác, lập nên các phương trình toán học, cho phép xác định một vật có khối lượng bao nhiêu, sẽ ở đâu vào thời điểm nào khi bị một lực có số đo bao nhiêu tác động. Từ đó có thể tiên đoán vào ngày tháng năm nào sẽ có xảy ra nhật thực, nguyệt thực hoặc xuất hiện các sao chổi mà con người đã từng gặp. Tóm lại vạn vật hiện hữu hay tồn tại trong không gian và biến đổi theo thời gian

Thế nhưng quan niệm về thời gian trôi xuôi một chiều bất biến như thế đã bị Einstein làm sụp đổ với thuyết tương đối. Einstein mô tả thời gian như là chiều kích thứ tư của không gian 4 chiều. Thời gian vật lý không phải trôi đều đều bất biến mà tùy thuộc vào vận tốc. Vận tốc càng nhanh thì thời gian càng chậm lại. Paul Langevin (1872-1946) nhà vật lý người Pháp, đã dựa vào lý thuyết của Einstein để sáng tác ra câu chuyện nghịch lý về một cặp song sinh (twin paradox). Nói nghịch lý là vì nó trái với nhận thức thông thường chứ không phải là không thể xảy ra. Hai anh em sinh đôi tất nhiên bằng tuổi nhau. Lúc 30 tuổi, người anh trở thành phi hành gia đi trên một phi thuyền không gian có tốc độ rất lớn, anh ta bay tới một hành tinh ngoài hệ mặt trời và trở về trái đất an toàn. Anh ta có đồng hồ rất chính xác, và có ghi nhật ký hẳn hòi. Thời gian đi và về chỉ có một năm thôi. Nhưng khi về tới địa cầu, mọi việc thay đổi rất nhiều, anh ta không còn nhận ra cảnh cũ. Xem lịch thì thấy trên trái đất đã qua 50 năm, người em song sinh nay đã là ông lão 80 tuổi, tóc bạc phơ. Trong khi đó anh ta mới 31 tuổi, vẫn còn trẻ, tóc chưa hề bạc. Tại sao lại có hiện tượng lạ lùng như thế ?

Chẳng những thời gian có thể co dãn mà không gian cũng vậy. Giả thuyết Big Bang ra đời nói rằng vũ trụ ban sơ có kích thước cực kỳ nhỏ, 10-33 cm, chỉ là một chất điểm mà nếu nhỏ hơn nữa thì sẽ biến mất không còn tồn tại, hoặc vô nghĩa. Cái hạt nhỏ đó bùng nổ thành vũ trụ mà chúng ta đang sống, và kích thước của không gian vũ trụ cứ nở lớn thêm mãi. Dù là cực lớn nhưng vũ trụ cũng có giới hạn. Nếu lấy vận tốc ánh sáng là 300.000km/giây để tính, từ lúc bùng nổ đến nay là 13,7 tỉ năm, thì vũ trụ là một khối cầu có bán kính là 13,7 tỉ quang niên. Mặt trời và thái dương hệ xuất hiện cách nay 5 tỉ năm, còn Trái đất của chúng ta ra đời cách nay 4,5 tỉ năm. Tổ tiên gần của loài người là Người đứng thẳng (Homo erectus) xuất hiện tại châu Phi 1.8 triệu năm trước. Người khôn ngoan ( Homo sapiens) bắt đầu xuất hiện tại Châu Phi cách nay 200.000 năm, họ là tổ tiên của người hiện đại, từ Châu Phi di cư ra các lục địa khác để hình thành nhân loại ngày nay. Đó là tóm tắt lịch sử vũ trụ và loài người trên địa cầu.

Đối với nghịch lý cặp song sinh, các nhà vật lý trả lời rằng vì phi thuyền bay quá nhanh nên thời gian trên phi thuyền đã trôi chậm lại, trong khi trên địa cầu thời gian vẫn trôi đều đều. Tóm lại thời gian không tồn tại độc lập, nó tùy thuộc tốc độ. Mà thời gian thay đổi thì không gian cũng vậy, cũng tùy thuộc vận tốc. Các tín hiệu tin học do dòng electron tải đi. Tốc độ của electron trong nguyên tử chỉ bằng khoảng từ 1/3 tới 1/2 tốc độ ánh sáng, nhưng tốc độ của electron tự do lan truyền trong dây dẫn hoặc tốc độ của sóng điện từ truyền đi trong không gian thì bằng tốc độ ánh sáng. Với tốc độ đó thì trên phạm vi địa cầu, khoảng cách không gian gần như bị triệt tiêu khiến ta không còn cảm nhận có khoảng cách không gian, kinh nghiệm này chúng ta dễ dàng có được trên internet. Chúng ta có thể thấy người đối thoại qua camera và nghe tiếng nói hoàn toàn giống như đang ngồi trước mặt, nghĩa là khoảng cách không gian không còn nữa.

Trong thế giới lượng tử, lại càng lạ lùng hơn nữa. Hiện tượng rối lượng tử (quantum entanglement- xem bài Đức Phật A-Di-Đà là ai) chứng tỏ cả không gian, thời gian và số lượng đều không có thật. Cả 3 đại lượng này, nói chung cả thế giới vật chất đều là sản phẩm của tâm thức. Vật chất chỉ là vô thủy vô minh, bất khả tri. Big Bang chỉ tạo ra cấu trúc ảo của vật chất bằng những hạt ảo như quark, electron. Nhà triết học người Đức, Immanuel Kant gọi các vật ảo đó là vật tự thể (Das Ding an sich) bất khả tri. Nhà vật lý Heisenberg thì gọi đó là thế giới tiềm thể, có khả năng hiện hữu nhưng chưa hiện hữu, và chỉ hiện hữu trong tâm thức của người quan sát. Nhiều nhà vật lý nhận định rằng thế giới lượng tử không khác gì thần thoại, nhưng lượng tử quả thật đã tạo ra được ngành công nghệ thông tin rất phát triển hiện nay, và chúng ta có thể thực nghiệm thần thông giống như thần thoại, việc thấy và nghe xa hàng vạn dậm không còn là chuyện lạ, chúng ta có thể tiếp xúc với bạn bè, người thân bất cứ ở đâu, bất cứ giờ nào vì khoảng cách không gian trên địa cầu đã bị triệt tiêu trên internet khi chúng ta có thể chuyển thông tin đi với tốc độ ánh sáng. Thuyết nhập nhị nhân duyên của Phật giáo giải thích rằng chỉ khi cấu trúc ảo của vật chất do vô minh kiến lập đó, hình thành được lục căn, phát sinh được nhất niệm vô minh thì Tam giới mới thành lập. Dục giới là cõi vật chất có khối lượng, có hình tướng. Sắc giới là cõi trời hoặc cõi âm của các vong linh, không có khối lượng nhưng còn có hình tướng. Vô sắc giới là cõi chỉ còn ý thức, có thông tin nhưng không có hình tướng.
Nguồn: http://www.totha.vn/religion_detail.php?id=99